ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੋਬਾਈਲ, ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਟੁੱਟ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਉਥੇ ਹੀ ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਖ਼ਤਰੇ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡਿਆਂ ਤੱਕ ਹਰ ਕੋਈ ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਈ ਅਹਿਮ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇੰਦੌਰ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਅਤੇ ਡਾਇਟੀਸ਼ੀਅਨ ਮੀਨਾ ਕੋਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲਗਾਤਾਰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਘੱਟਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਨਮ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।
🔹 ਵਧਦਾ ਹੈ ਮੋਟਾਪਾ
ਮੀਨਾ ਕੋਰੀ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਭਾਰ ਵਧਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਟੀਵੀ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਜੰਕ ਫੂਡ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰਸਿਹਤਮੰਦ ਖਾਣੇ ਪ੍ਰਤੀ ਰੁਝਾਨ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਦਤ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮੋਟਾਪੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਸ਼ੂਗਰ, ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
🔹 ਅਨਿਯਮਿਤ ਨੀਂਦ ਤੇ ਤਣਾਅ
ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਦਾ ਚੱਕਰ ਬਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਨੀਂਦ ਵਾਲੇ ਹਾਰਮੋਨ ਮੈਲਾਟੋਨਿਨ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਘਟਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਥਕਾਵਟ, ਚਿੜਚਿੜਾਪਣ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
🔹 ਵਿਹਾਰ ਤੇ ਧਿਆਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 2 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਦਲਾਅ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘਟਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਿੰਸਕ ਜਾਂ ਚਿੜਚਿੜੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵੱਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦੂਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
🔹 ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ
- ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 1 ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਾ ਦਿਓ।
- ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸੌਣ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 1 ਘੰਟਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਬੰਦ ਕਰੋ।
- ਹਰ 20 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ 20 ਸਕਿੰਟ ਦਾ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਦਿਓ।
- ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਗੈਜਿਟ-ਫ੍ਰੀ ਐਕਟੀਵਿਟੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਟਹਿਲਣਾ ਜਾਂ ਖੇਡਾਂ।
ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਤੇ ਵੀ ਡੂੰਘੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਆਸਾਨ ਜ਼ਰੂਰ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਡਿਜਿਟਲ ਡੀਟੌਕਸ ਲੈਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।