ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਛੋਟੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ। ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਜੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ (Varicose Veins) ਵੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਆਮ ਸੋਜ ਜਾਂ ਮੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਟਾਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਹ ਕੋਈ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਵੀ ਧਾਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਨਾੜੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਠੀਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਂਦਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾੜੀਆਂ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਅਤੇ ਦਰਦਨਾਕ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਤੁਰਨ-ਫਿਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿੱਕਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਰੋੜ ਵਰਗਾ ਦਰਦ, ਭਾਰਾਪਣ, ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਿੱਚਾਂ ਪੈਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਕੁਝ ਆਸਾਨ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਾਅ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵੀ ਰਾਹਤ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਹ ਤਰੀਕੇ ਕਿਹੜੇ ਹਨ—
1. ਕੰਪਰੈਸ਼ਨ ਸਟੋਕਿੰਗਜ਼ ਪਹਿਨੋ
ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਜੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਕੰਪਰੈਸ਼ਨ ਸਟੋਕਿੰਗਜ਼ ਪਹਿਨਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਟੋਕਿੰਗਜ਼ ਲੱਤਾਂ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੀ ਗਤੀ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਜਮਿਆ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਸੋਜ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਸਮੱਸਿਆ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਟੋਕਿੰਗਜ਼ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
2. ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਰੱਖੋ
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਬੈਠੇ ਹੋ ਜਾਂ ਲੇਟੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣਾਓ। ਸਿਰਹਾਣੇ ‘ਤੇ ਪੈਰ ਰੱਖ ਕੇ ਸੌਣਾ ਜਾਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਟਿਕਾ ਕੇ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਸੁਧਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾੜੀਆਂ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੋਜ ਵਿਚਾਰਯੋਗ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸੌਖਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਤੁਰੰਤ ਰਾਹਤ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
3. ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ
ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ‘ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਡਾਇਟ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ C, ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ। ਫਲ, ਹਰੀ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਬਦਾਮ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਵਰਤਣ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਹਲਕਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।
4. ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਸਰਤ ਕਰੋ
ਬੈਠਣ ਵਾਲੀ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ (Sedentary Lifestyle) ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 30 ਮਿੰਟ ਤੁਰਨ ਜਾਂ ਹਲਕਾ ਵਰਕਆਉਟ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣਾਓ। ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਸੁੰਗੜਦੀਆਂ ਅਤੇ ਫੈਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦਾ ਪਰਵਾਹ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾੜੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਨਤੀਜਾ
ਵੈਰੀਕੋਜ਼ ਨਾੜੀਆਂ ਕੋਈ ਛੋਟੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੱਛਣਾਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਹ ਘਰੇਲੂ ਉਪਾਅ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਦਰਦ, ਸੋਜ ਅਤੇ ਕੜਵੱਲ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਰਾਹਤ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੇ ਹਾਲਤ ਵੱਧ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਦਰਦ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਕਿਸੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।