ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਬੇਤਰਤੀਬ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਬਦਲਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਕਾਰਨ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧਣਾ (ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ) ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪਿਊਰੀਨ ਨਾਂਕ ਤੱਤ ਇਸਦੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਿਊਰੀਨ ਟੁੱਟਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਗੁਰਦੇ ਇਸਨੂੰ ਫਿਲਟਰ ਕਰਕੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਗੁਰਦੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਜਾਂ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਪਿਊਰੀਨ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹ ਜੋੜਾਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਬਣਾਕੇ ਜਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਰਦ, ਸੋਜ ਅਤੇ ਗਠੀਆ (Gout) ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਵਧਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
- ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਪਿਊਰੀਨ ਦੀ ਵਾਧੂ ਮਾਤਰਾ: ਲਾਲ ਮੀਟ (Red Meat), ਸਮੁੰਦਰੀ ਭੋਜਨ (Sea Food), ਬੀਅਰ (Beer), ਦਾਲਾਂ, ਮਸ਼ਰੂਮ ਅਤੇ ਪਾਲਕ ਵਰਗੇ ਪਦਾਰਥ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।
- ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ: ਗੁਰਦੇ ਜਦੋਂ ਠੀਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਫਿਲਟਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦਾ।
- ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ ਫੈਕਟਰ: ਵੱਧ ਤੌਲ, ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਫੂਡ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਖਪਤ।
ਲੈਬ ਟੈਸਟ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪਛਾਣ ਦੇ ਸੰਕੇਤ
ਹੈਲਥ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਸਹੀ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਲਈ ਲੈਬ ਟੈਸਟ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਸ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੰਕੇਤ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਛਾਣਨਾ ਗਾਊਟ ਅਤੇ ਕਿਡਨੀ ਸਟੋਨ ਵਰਗੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
1️⃣ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਅੰਗੂਠੇ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ
ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਅਤੇ ਖਾਸ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਅੰਗੂਠੇ ਦੇ ਜੋੜ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਿਨਾਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇ ਦਰਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਤੀਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੰਗੂਠੇ ਦਾ ਜੋੜ ਸਰੀਰ ਨਾਲੋਂ ਠੰਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਜਮਦੇ ਹਨ।
2️⃣ ਗਿੱਟਿਆਂ ਜਾਂ ਤਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚੁੱਭਣ ਵਾਲਾ ਦਰਦ
ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਗਿੱਟਿਆਂ ਜਾਂ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਮ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਤੁਰਨ ਵੇਲੇ ਤੇਜ਼ ਚੁੱਭਣ ਵਾਲਾ ਦਰਦ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਰਦ ਆਮ ਥਕਾਵਟ ਵਾਲੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਹਮਲੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
3️⃣ ਗਿੱਟਿਆਂ ਅਤੇ ਗੋਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਤੇ ਗਰਮੀ
ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਕ੍ਰਿਸਟਲਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ, ਲਾਲੀ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਵੱਧ ਭਾਰ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਆਮ ਹੈ।
4️⃣ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਡਨੀ ਸਟੋਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰੀ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ 10-15% ਗੁਰਦੇ ਦੀਆਂ ਪੱਥਰੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਤੋਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।
5️⃣ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਸਕਿਨ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਧੱਫੜ
ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੋਜਸ਼ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਲਾਲ, ਗਰਮ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਦਿਖਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਸੱਟ ਜਾਂ ਮੋਚ ਨਾਲੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ
- ਪਾਣੀ ਵੱਧ ਪੀਓ, ਤਾਂ ਜੋ ਗੁਰਦੇ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਸਕਣ।
- ਪਿਊਰੀਨ ਵਾਲੇ ਖਾਣੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੈਡ ਮੀਟ, ਸੀ ਫੂਡ ਅਤੇ ਬੀਅਰ ਦੀ ਖਪਤ ਘਟਾਓ।
- ਵਜ਼ਨ ਕੰਟਰੋਲ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਹਲਕੀ ਐਕਸਰਸਾਈਜ਼ ਕਰੋ।
- ਲਗਾਤਾਰ ਦਰਦ, ਸੋਜ ਜਾਂ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ’ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
⚠️ ਨੋਟ: ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਹੀ ਨਿਦਾਨ ਲਈ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਲੈਬ ਟੈਸਟ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।