ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ — ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਵੀ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਦਾ ਆਸਮਾਨ ਧੁੰਦ ਅਤੇ ਧੂੰਏ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਰਿਹਾ। ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੱਦਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ (CPCB) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ, ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਔਸਤ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) 345 ਤੋਂ 380 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ “ਬਹੁਤ ਮਾੜੀ” ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਆਰਕੇ ਪੁਰਮ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ AQI 380, ਆਈਟੀਓ ਵਿਖੇ 361, ਅਕਸ਼ਰਧਾਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 360 ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ 362 ਤੱਕ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਕਣ (PM2.5 ਅਤੇ PM10) ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਵਿਦਗਿਆਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਪਟਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲੇ ਧੂੰਏ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਠੰਡੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਤੱਤ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਟਿਕ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਧੂੰਧ ਅਤੇ ਧੂੰਏ ਦੀ ਮੋਟੀ ਚਾਦਰ ਛਾਈ ਰਹੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਦ੍ਰਿਸ਼ਤਾ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਂਸ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਕਤਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ GRAP-2 (Graded Response Action Plan) ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਧੀਨ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜਾਂ, ਕੂੜਾ ਸਾੜਨ ਅਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਧੂੰਏ ’ਤੇ ਕੜੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਦਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਣ ਲਈ ਅਜੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਵੇਰੇ ਕਰਤਵਯ ਪਥ ’ਤੇ ਸੈਰ ਲਈ ਨਿਕਲੇ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀ ਸ਼ੈਲੇਂਦਰ ਰੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਸਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਤਾ ਘੱਟ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੈਰ ਦੀ ਆਦਤ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੇ ਹਾਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖਾਸ ਤਕਲੀਫ਼ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਹਵਾ ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ।”
ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਇਲਾਕਿਆਂ — ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੁਗ੍ਰਾਮ, ਨੋਇਡਾ, ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਅਤੇ ਫਰੀਦਾਬਾਦ — ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਹੈ। ਗੁਰੁਗ੍ਰਾਮ ਵਿੱਚ AQI 357, ਨੋਇਡਾ ਵਿੱਚ 368, ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿੱਚ 372 ਅਤੇ ਫਰੀਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ 349 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਹੌਲੀ ਰਹੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਣਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਘਟਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਿਟੀ ਸੁਧਰੇਗੀ, ਪਰ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹਵਾ ਮੁੜ ਭਾਰੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ N95 ਜਾਂ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲਾ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਣ, ਖਿੜਕੀਆਂ ਬੰਦ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸਵੇਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਾਹਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ। ਵਿਦਗਿਆਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬਾਰਸ਼ ਜਾਂ ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਨਹੀਂ ਵੱਗਦੀ, ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੁਧਰਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਘੱਟ ਹੈ।