ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਜ਼ੁਕਾਮ ਅਤੇ ਖੰਘ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੰਘਦੇ ਸਮੇਂ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਸਧਾਰਨ ਸਮੱਸਿਆ ਸਮਝ ਕੇ ਅਣਦੇਖਾ ਕਰਨਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਅਕਸਰ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜਾਨ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਖੰਘਣ ਵੇਲੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਖੰਘਦੇ ਸਮੇਂ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ (Pleurisy) ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਦੀਆਂ ਝਿੱਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੂਜਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹ ਲੈਣ ਜਾਂ ਖੰਘਣ ਵੇਲੇ ਤਿੱਖਾ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋਣ ’ਤੇ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜਟਿਲ ਰੂਪ ਧਾਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਦੇ ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
1. ਪੈਨਿਕ ਅਟੈਕ ਜਾਂ ਚਿੰਤਾ (Anxiety & Panic Attack):
ਚਿੰਤਾ ਜਾਂ ਪੈਨਿਕ ਅਟੈਕ ਦੌਰਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਦਿਲ ਤੇਜ਼ ਧੜਕਦਾ ਹੈ, ਸਾਹ ਫੁੱਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਾਪਨ ਜਾਂ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2. ਨਿਮੋਨੀਆ (Pneumonia):
ਨਿਮੋਨੀਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹਵਾ ਵਾਲੀਆਂ ਥੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਸ ਜਾਂ ਤਰਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਖੰਘ, ਬੁਖਾਰ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋਣ ’ਤੇ ਇਹ ਜੀਵਨ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਐਨਜਾਈਨਾ (Angina):
ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਹ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਣ ’ਤੇ ਐਨਜਾਈਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਬਾਅ, ਭਾਰਾਪਨ ਅਤੇ ਕੱਸਣ ਵਰਗਾ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਕਈ ਵਾਰ ਖੱਬੇ ਮੋਰੇ, ਬਾਂਹ ਜਾਂ ਗਰਦਨ ਤੱਕ ਵੀ ਫੈਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ “ਇਸਕੀਮਿਕ ਛਾਤੀ ਦਰਦ” ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
4. ਕੋਸਟੋਚੌਂਡਰਾਈਟਿਸ (Costochondritis):
ਇਹ ਦਰਦ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਸਲੀਆਂ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦਰਦ ਛੂਹਣ ’ਤੇ ਵੱਧ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਵੀ ਤੀਬਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
5. ਐਸਿਡ ਰਿਫਲਕਸ (Acid Reflux):
ਜੇਕਰ ਪੇਟ ਦਾ ਐਸਿਡ ਖਾਣ ਦੀ ਨਲੀ (ਅਨਾੜੀ) ਤੱਕ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਜਲਨ ਅਤੇ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਦਰਦ ਦਿਲ ਦੇ ਦਰਦ ਵਰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪਚਨ ਤੰਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
6. ਪਲੂਰੀਸੀ (Pleurisy):
ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਝਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਹਵਾ ਇਸ ਸੁੱਜੀ ਹੋਈ ਸਤਹ ਨਾਲ ਟਕਰਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਤਿੱਖਾ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹ ਰੋਕਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਪਲਾਂ ਲਈ ਘਟਦਾ ਹੈ।
ਕਦੋਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਜੇਕਰ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਲਗਾਤਾਰ ਰਹੇ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੋਵੇ, ਚੱਕਰ ਆਉਣ, ਬੁਖਾਰ ਜਾਂ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਤੇਜ਼ ਹੋਵੇ — ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣ ਦੀ ਥਾਂ ਮੈਡੀਕਲ ਚੈਕਅੱਪ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਿਕਲਪ ਹੈ।
ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ:
ਠੰਡੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰੋ, ਖੰਘ ਜਾਂ ਜ਼ੁਕਾਮ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਨਾ ਲਓ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਜੀਬ ਦਰਦ ਨੂੰ ਅਣਦੇਖਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਛਾਤੀ ਦਾ ਦਰਦ ਕਈ ਵਾਰ ਸਿਰਫ ਖੰਘ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਕੇਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।