ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਲੋਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਬਿਨਾਂ ਖੰਘ, ਬੁਖ਼ਾਰ ਜਾਂ ਜੁਕਾਮ ਦੀ ਦਵਾਈ ਖਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਕੈਮਿਸਟ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਜਾਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਸਿਰਪ ਖਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਫ਼ ਸਿਰਪ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਉਠੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੱਦੇ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਖਾਸ ਐਡਵਾਇਜ਼ਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
- ਉਮਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਵਧਾਨੀ:
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਹਨ ਕਿ ਦੋ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਫ਼ ਅਤੇ ਕੋਲਡ ਦਵਾਈਆਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ।
ਪੰਜ ਸਾਲ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਬਿਨਾਂ ਦਵਾਈ ਨਾ ਦਿਓ। ਜੇਕਰ ਦਵਾਈ ਦੇਣੀ ਪਵੇ ਤਾਂ ਡੋਜ਼ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਚੋ। - ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ:
ਸਰ ਗੰਗਾ ਰਾਮ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾ. ਧੀਰੇਂਦਰ ਗੁਪਤਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਰਦੀ ਅਤੇ ਜੁਕਾਮ ਵਾਲੀ ਖੰਘ ਖੁਦ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗਰਮ ਕੋਸਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ, ਕਮਰੇ ਨੂੰ ਨਮੀ ਦੇਵੋ, ਸਲਾਈਨ ਨੇਜ਼ਲ ਡ੍ਰਾਪਸ ਵਰਤੋ।”
ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦੇ ਡਾ. ਸੁਨੀਲਾ ਗਰਗ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮਾਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਓਵਰ-ਦਿ-ਕਾਊਂਟਰ ਖੰਘ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਖੰਘ ਨੂੰ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ। - ਡਾਕਟਰੀ ਜाँच ਲੋੜੀ ਹੈ:
ਜੇ ਖੰਘ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਹੇ, ਬੁਖਾਰ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ, ਡਾਈਟ ਘੱਟ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਬੱਚਾ ਸੁਸਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਜਾਓ।
ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਖੰਘ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹਰ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
ਘਰੇਲੂ ਉਪਾਅ
- ਗੁਨਗੁਨਾ ਕੋਸਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ
- ਭਾਫ ਲੈਣਾ
- ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸ਼ਹਿਦ ਦੇਣਾ
- ਖੰਘ ਵੱਧ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਐਲਰਜੀ ਕਾਰਨ ਹੋਵੇ, ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਜਾਓ
ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਦੀ ਡੋਜ਼
ਡਾਕਟਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਭਾਰ ਅਤੇ ਉਮਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਹੀ ਡੋਜ਼ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਘਰੇਲੂ ਚਮਚ ਦੀ ਥਾਂ ਡੋਜ਼ਿੰਗ ਚਮਚ ਜਾਂ ਕੱਪ ਵਰਤੋਂ।
ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ
- ਦੋ ਸਾਲ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਘੱਟ: ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ
- ਚਾਰ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ: ਓਵਰ-ਦਿ-ਕਾਊਂਟਰ ਸਿਰਪ ਨਾ ਦਿਓ
- ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ: ਸ਼ਹਿਦ ਨਾ ਦਿਓ
ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਖਰੀਦਦੇ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ
- ਸਿਰਫ਼ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵਾਲੀ ਫਾਰਮੈਸੀ ਤੋਂ ਖਰੀਦੋ
- ਬੋਤਲ ਉੱਤੇ ਇੰਗ੍ਰੇਡੀਐਂਟਸ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੋ
- ਬੈਚ ਨੰਬਰ, ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਅਤੇ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਡੇਟ ਨੋਟ ਕਰੋ
- ਰੰਗ, ਪਾਰਟੀਕਲ ਜਾਂ ਸੈਡਿਮੈਂਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ
- ਡਰੱਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਨੰਬਰ ਬੋਤਲ ‘ਤੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਵੇ
- ਸੂਬੇ/ਸੀਡੀਐੱਸਸੀਓ ਚਿਤਾਵਨੀ ਵਾਲੇ ਬੈਚ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਖਰੀਦੋ
ਹਰਬਲ ਕਫ਼ ਸਿਰਪ
ਡਾਕਟਰ ਧੀਰੇਂਦਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ “ਹਰਬਲ ਲਿਖਿਆ ਹੋਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਿਰਪ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਦੂਸ਼ਿਤ ਕੈਮੀਕਲਜ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਖਰੀਦੋ।”
ਨਕਲੀ ਸਿਰਪ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ
- ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ
- ਉਲਟੀ, ਬੇਹੋਸ਼ੀ, ਤੇਜ਼ ਸਾਹ
- ਦੌਰਾ, ਪੇਟ ਦਰਦ, ਪੇਸ਼ਾਬ ਘੱਟ ਹੋਣਾ
- ਦਿਮਾਗ ਤੇ ਦਿਲ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਜੇ ਅਜਿਹੇ ਲੱਛਣ ਵੇਖੋ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼: ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖੰਘ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਲੋ। ਘਰੇਲੂ ਉਪਾਅ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਮਾਓ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਲਾਇਸੈਂਸਡ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਖਰੀਦੋ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੈ।