ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ: ਸੀ.ਬੀ.ਐੱਸ.ਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਖ਼ਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ 10ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਵਾਧੂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ 2026 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਬੋਰਡ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਲਈ ਅਚਾਨਕ ਚਿੰਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਹੁਣ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ
ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਕੋਲ ਇਹ ਸੁਵਿਧਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਵਿਸ਼ਾ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਰਸਤੇ ਬਦਲਣ ਲਈ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਕੋਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜਿਹੜਾ ਬਾਇਓਲਾਜੀ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਲੈ ਕੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ (ਜਿਵੇਂ JEE) ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ।
ਪਰ ਹੁਣ ਸੀ.ਬੀ.ਐੱਸ.ਈ ਨੇ ਇਹ ਵਿਕਲਪ 2026 ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬੋਰਡ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਅੰਕ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਬੋਰਡ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਿਉਂ ਲਿਆ?
ਸੀ.ਬੀ.ਐੱਸ.ਈ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਵਾਧੂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਅੰਕ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਬੋਰਡ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਸਕੂਲੀ ਅਨੁਭਵ ਤੇ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਚਾਨਕ ਨਾ ਦੇ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਗਾਹ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।
ਕਿੰਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿਕਲਪ ਦਾ ਲਾਭ ਲਿਆ?
ਸੀ.ਬੀ.ਐੱਸ.ਈ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2025 ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਲਈ 2,768 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 2,161 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ (78%) ਨੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। 2024 ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਕੁਝ ਘੱਟ ਸੀ – 2,225 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1,657 (74%) ਨੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਿੱਤੀ।
10ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵੀ ਵਾਧੂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਲਈ ਇਸ ਸੁਵਿਧਾ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ। 2025 ਵਿੱਚ 375 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 311 ਨੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। 2024 ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 330 ਅਤੇ 267 ਸੀ।
ਵਾਧੂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵ
ਪਹਿਲਾਂ, 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਸੀ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜੇ ਕਿਸੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ 11ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਫਿਜਿਕਸ, ਕੈਮਿਸਟਰੀ, ਬਾਇਓਲਾਜੀ ਲਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਗਣਿਤ ਲੈ ਕੇ JEE ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਸਕਦਾ ਸੀ।
10ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ 2 ਵਾਧੂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੱਕ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਕਟੀਕਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਵਿਕਲਪ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਲਈ ਲਚਕੀਲਾ ਵਿਕਲਪ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।
ਸਰਕਾਰੀ ਤੱਥਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰਾਏ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੋਰਡ ਦੇ ਇਸ ਨਵੇਂ ਫੈਸਲੇ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ‘ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨ ਦਾ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਨ।