ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੇ ਜੀਵਨ ਢੰਗ ਅਤੇ ਗਲਤ ਖੁਰਾਕ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ (Gallbladder Stones) ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਅਸੰਤੁਲਨ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
🔹 ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਕੀ ਹੈ?
ਪਿੱਤਾ (Gallbladder) ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਥੈਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਲੀਵਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸਥਿਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਇਲ (bile) ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬਾਇਲ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪਦਾਰਥ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਘੁਲਦੇ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪੱਥਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੱਥਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗੰਭੀਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਤੱਕ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
🔹 ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
- ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਣਾ – ਜਦੋਂ ਬਾਇਲ ਵਿੱਚ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਉਸ ਨੂੰ ਤੋੜ ਨਹੀਂ ਪਾਂਦਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਬਣ ਕੇ ਪੱਥਰੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਦਾ ਵਾਧਾ – ਲੀਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਪੀਲੀਆ ਜਾਂ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਗਾਲ ਬਲੈਡਰ ਸਟੋਨ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਬਣਦਾ ਹੈ।
- ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਥੈਲੀ ਦਾ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਾਲੀ ਨਾ ਹੋਣਾ – ਜੇ ਬਾਇਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਥੈਲੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕਿਆ ਰਹੇ ਤਾਂ ਪੱਥਰੀ ਬਣਨ ਦੇ ਚਾਂਸ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਗਲਤ ਆਦਤਾਂ – ਵੱਧ ਚਰਬੀ ਵਾਲਾ ਖਾਣਾ, ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਨਾ ਖਾਣਾ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਜਾਂ ਫਾਈਬਰ ਘੱਟ ਖਾਣਾ ਵੀ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
🔹 ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ
- ਪੇਟ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਸੱਜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ।
- ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਚਾਨਕ ਦਰਦ ਦਾ ਵਧ ਜਾਣਾ।
- ਉਲਟੀ ਜਾਂ ਮਤਲਾਬ।
- ਕਈ ਵਾਰ ਪੀਲੀਆ ਜਾਂ ਪੇਟ ਫੂਲਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ।
🔹 ਇਲਾਜ ਤੇ ਸਰਜਰੀ
ਜੇਕਰ ਗੁਰਦੇ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਦਾ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਪੱਕਾ ਇਲਾਜ ਸਰਜਰੀ (Gallbladder Removal Surgery) ਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਗਾਲ ਬਲੈਡਰ ਹੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਪੱਥਰੀ ਬਣਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਨਾ ਰਹੇ।
🔹 ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
✅ ਆਪਣੇ ਵਜ਼ਨ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ।
✅ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਫਾਈਬਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲ ਤੇ ਅੰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।
✅ ਬਹੁਤ ਚਰਬੀ ਵਾਲਾ ਖਾਣਾ, ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਤੇ ਤਲੀ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਘੱਟ ਕਰੋ।
✅ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣਾਓ।
✅ ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਜਾਂ ਖਾਣਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।
✅ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਲਕਾ-ਫੁਲਕਾ ਕਸਰਤ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ।
👉 ਸਾਰ: ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਇੱਕ ਆਮ ਪਰ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਜੋ ਗਲਤ ਖੁਰਾਕ ਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਦਤਾਂ, ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਵਜ਼ਨ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।