ਜਲੰਧਰ, 22 ਅਕਤੂਬਰ: ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀਵਾਲੀ ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਵੇਂ ਪੂਰੇ ਜੋਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਜਲੰਧਰ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਪਟਾਕਾ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿਚ ਇਸ ਵਾਰ ਮੌਜੂਦ ਰਹੀ ਚਮਕ ਕੁਝ ਫਿੱਕੀ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਮਾਰਕੀਟ ਵਿਚ ਉਮੀਦਾਂ ਦੇ ਬਰਕਸ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਰਹੀ ਅਤੇ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਆਈ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀਆਂ।
ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਤੱਕ ਕਈ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ’ਤੇ ਭਾਰੀ ਸਟਾਕ ਵਿਕਰੀ ਦੇ ਬਗੈਰ ਪਿਆ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਇਹ ਸਾਰਾ ਸਮਾਨ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਤੱਕ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਪਵੇਗਾ — ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਪਾਰੀਆਂ ’ਤੇ ਵਾਧੂ ਖਰਚੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਭਾਰ ਪੈਣਾ ਤੈਅ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਜਗ੍ਹਾ ’ਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਨੇ ਤੋੜਿਆ ਉਤਸ਼ਾਹ — ਪਾਰਕਿੰਗ ਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਬਣੀ ਵੱਡੀ ਰੁਕਾਵਟ
ਇਸ ਵਾਰ ਦੀ ਮੰਦੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਰਿਹਾ ਮਾਰਕੀਟ ਦਾ ਸਥਾਨ ਬਦਲਣਾ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਰਲਟਨ ਪਾਰਕ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗਦੀ ਆ ਰਹੀ ਪਟਾਕਾ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਇਸ ਵਾਰ ਨਵੀਂ ਥਾਂ ’ਤੇ ਸ਼ਿਫਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਰਲਟਨ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਪੋਰਟਸ ਹੱਬ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵਪਾਰੀ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਕੱਟਦੇ ਰਹੇ। ਆਖਿਰਕਾਰ ਭਾਜਪਾ ਆਗੂ ਕੇ. ਡੀ. ਭੰਡਾਰੀ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ’ਤੇ ਪਠਾਨਕੋਟ ਚੌਕ ਨੇੜੇ ਖਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਨੇੜੇ ਹੀ ਪੈਟਰੋਲ ਪੰਪ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਕਈ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ।
ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ–ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੂਰੀ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਤੋ–ਰਾਤ ਸਾਮਾਨ ਲਿਆਉਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਹੜਬੜਾਹਟ ਕਾਰਨ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀ ਸੈਟਿੰਗ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ ਅਤੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
ਸੀਮਤ ਜਗ੍ਹਾ ਕਾਰਨ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੰਗ ਗਲੀਆਂ ਬਣ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭੀੜ, ਪਾਰਕਿੰਗ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਉੱਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ। ਕਈ ਗਾਹਕਾਂ ਨੇ ਮਾਰਕੀਟ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਵਿਕਰੀ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।
ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ — “ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ”
ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮੰਦੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਵੀ ਕਸੂਰਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਬੇਵਜ੍ਹਾ ਸਖ਼ਤੀ ਦਿਖਾਈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਬਿਨਾਂ ਕਾਰਨ ਚਲਾਨ ਕੱਟੇ।
ਕਈ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਥਾਣਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਿੱਠੇ ਬੋਲਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਧਮਕੀ ਭਰੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਵਗਾਰ (ਲਾਈਸੈਂਸ ਫੀਸ) ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈ ਕੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਮਾਰਕੀਟ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ’ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਸਰ ਛੱਡ ਗਿਆ।
ਇਕ ਸਥਾਨਕ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ —
“ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਰਲਟਨ ਪਾਰਕ ’ਚ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਪਟਾਕੇ ਵੇਚਦੇ ਸੀ, ਹੁਣ ਹਰ ਪਾਸੇ ਤੰਗ ਜਗ੍ਹਾ, ਟ੍ਰੈਫ਼ਿਕ ਜਾਮ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਦਬਾਅ। ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅੱਧੀ ਰਹਿ ਗਈ।”
ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਲਈ ਨਵੇਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੀ ਲੋੜ
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਪਾਰੀ ਇਸ ਤਜਰਬੇ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਪਟਾਕਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੁਕਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਅਗਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ ਮਾਰਕੀਟ ਲਈ ਵੱਡੀ, ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।
ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਗੱਲ ਉਠਾਈ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਅੰਤਿਮ ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਦਾ ਸਥਾਨ ਬਦਲਣਾ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਥਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।
ਮੰਦੀ ਦੇ ਸਾਥੀ ਕਾਰਨ — ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਰਥਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਆਰਡਰ ਅਤੇ ਪਰਿਆਵਰਣ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੇ ਵੀ ਪਟਾਕਾ ਮਾਰਕੀਟ ’ਤੇ ਅਸਰ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ “ਗ੍ਰੀਨ ਦਿਵਾਲੀ” ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ ਵਾਲੇ ਪਟਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ।
ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਪਟਾਕਾ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨੀਤੀ ਬਦਲਣੀ ਪਵੇਗੀ।
ਨਤੀਜਾ
ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਦੀਵਾਲੀ ਜਿੱਥੇ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਨਾਲ ਚਮਕੀ, ਉਥੇ ਜਲੰਧਰ ਦੀ ਪਟਾਕਾ ਮਾਰਕੀਟ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਮੰਦੀ ਅਤੇ ਮਾਯੂਸੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ। ਵਪਾਰੀ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ’ਤੇ ਸਵਾਲ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਭ ਦੀਆਂ ਨਿਗਾਹਾਂ ਹੁਣ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ’ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।